Winter sowing, czyli wysiew nasion w warunkach zimowych, to prosty i skuteczny sposób na uprawę roślin, który staje się coraz bardziej popularny, zwłaszcza w strefach klimatycznych takich jak Polska. Ta metoda pozwala nasionom naturalnie przejść przez cykl mrozów i ciepła, co sprzyja ich kiełkowaniu w odpowiednim czasie, bez konieczności korzystania z wewnętrznych doniczek i lamp.
Winter sowing polega na wysiewie nasion do pojemników, które są wystawiane na działanie zimowych warunków na zewnątrz. Metoda ta sprawdza się doskonale w przypadku roślin, które dobrze znoszą zimę i wymagają przejścia przez chłodny okres (stratyfikacji) przed kiełkowaniem. Oto przewodnik, jak prawidłowo wykonać winter sowing, jakie rośliny wybrać i jak pielęgnować nasiona.
Krok 1 – Wybór odpowiednich roślin.
Winter sowing najlepiej sprawdza się w przypadku roślin, które naturalnie rozsiewają się jesienią i zimą lub takich, które w naturze muszą przejść przez okres zimowego chłodu, aby wykiełkować. Będą to wszystkie rośliny z grupy hardy annuals i byliny. Oto kilka popularnych gatunków, które dobrze reagują na tę metodę:
- Kwiaty jednoroczne: aminki, nagietki, chabry, czarnuszki, ostróżeczki, maki, dzwonki irlandzkie, dzwonki ogrodowe, skabiozy, orliki, naparstnice, dziewanny, zatrwiany, orlaye, lwie paszcze, tytoń ozdobny, groszki pachnące, lewkonie, goździki brodate, marchew dara, niezapominajki, malwy
- Byliny: rudbekie, jeżówki, kukliki, kocimiętki, lawendy, łubiny, przegorzany, mikołajki, ostróżki, dzielżany, kłosowce, krwawniki, przetacznikowce, szałwie, werbeny
- Warzywa: szpinak, brokuły, buraki, jarmuże, kalafiory, pory, selery, sałaty
Krok 2 – Przygotowanie pojemników do winter sowing.
- Drenaż: W dnie pojemników, woreczków i butelek wykonaj kilka otworów, aby woda mogła swobodnie odpływać i nie gromadziła się wewnątrz, co mogłoby spowodować gnicie nasion. Jeśli wysiewasz nasiona w butelkach, przetnij je na pół, a po wysiewie sklej obie części butelki taśmą – to ułatwi wysiewy i wyjmowanie sadzonek, gdy będą gotowe do przesadzania. Zakrętkę butelki wyrzuć – otwór będzie gwarantował wentylację wewnątrz butelki.
- Przykrywka: Jeśli używasz pojemników z przezroczystą przykrywką (np. duże i małe pojemniki z wekiem), wykonaj także otwory w pokrywce, aby umożliwić przepływ powietrza. Woreczki strunowe zostaw lekko rozchylone. Dzięki temu wilgotność będzie odpowiednia, a nasiona nie zapleśnieją.
- Głębokość ziemi: Wypełnij pojemnik ziemią na głębokość około 7 – 10 cm. Możesz użyć specjalnej mieszanki do wysiewu nasion lub lekkiej, dobrze przepuszczalnej ziemi ogrodniczej.
Krok 3 – Wysiew nasion.
- Kiedy wysiewać: Pierwsze wysiewy możesz zacząć już pierwszego dnia zimy i kontynuować aż do wiosny.
- Wysiew: Nasiona wysiewaj na powierzchni ziemi (najlepsza będzie ziemia uniwersalna lub ogrodowa zmieszana z perlitem – struktura ma być lekka i pulchna) i delikatnie przysyp cienką warstwą ziemi jeśli dana odmiana tego wymaga. Warto zostawić odpowiednią przestrzeń między nasionami, aby rośliny miały miejsce na wzrost.
- Podpisz pojemniki: każdy pojemnik opisz, najlepiej wodoodpornym pisakiem lub włoż do pojemnika znacznik z nazwą wysianej odmiany.
- Podlewanie: Po wysianiu nasion delikatnie podlej ziemię, ale nie przesadzaj z ilością wody – ziemia powinna być wilgotna, ale nie przemoczona.
Krok 4 – Ustawienie pojemników na zewnątrz
Pojemniki ustawiamy na zewnątrz w miejscu, gdzie będą wystawione na działanie naturalnych warunków atmosferycznych – śniegu, deszczu, wiatru i zmiennych temperatur, ale też słońca. Nie trzeba ich chronić przed mrozem, ponieważ proces ten ma na celu symulowanie naturalnych warunków, jakie nasiona przeżywają w naturze.
- Stanowisko: Pojemniki mogą stać na podwórku, tarasie lub balkonie. Ważne, aby miejsce było odsłonięte na działanie pogody, ale osłonięte lub zapezpiczeczone przed silnym wiatrem.
- Kontrola wilgotności: Zimą nie trzeba często podlewać pojemników, ponieważ naturalne opady śniegu czy deszczu zapewnią odpowiednią wilgotność gleby. Jeśli jednak zima będzie sucha, warto co jakiś czas sprawdzić, czy gleba nie jest zbyt sucha.
Krok 5 – Pielęgnacja wiosną
Wczesną wiosną, gdy temperatury zaczną wzrastać, nasiona zaczną kiełkować. Wtedy należy bardziej uważnie pielęgnować rośliny:
- Kontrola wilgotności: W okresie wiosennym ważne jest, aby ziemia w pojemnikach była stale wilgotna, ale nie przemoczona. Regularnie podlewaj młode rośliny.
- Otwieranie pojemników: Gdy rośliny zaczną kiełkować, można stopniowo otwierać przykrywki pojemników, aby zapewnić lepszy dostęp powietrza. Początkowo rób to na kilka godzin dziennie, a gdy rośliny będą większe i noce cieplejsze, można całkowicie zdjąć pokrywki.
- Przesadzanie: Gdy sadzonki staną się dostatecznie duże i silne (mają ma 2-3 listki właściwe lub 5-6 cm), można przesadzić je do docelowych miejsc w ogrodzie. Roślinki są już zahartowane.
Krok 6 – Zabezpieczenie przed szkodnikami
Wczesną wiosną, gdy młode rośliny zaczną kiełkować, mogą być narażone na ataki ślimaków, ptaków lub innych szkodników. Aby temu zapobiec, warto zabezpieczyć pojemniki lub zastosować naturalne metody odstraszania szkodników.
Zalety winter sowing:
- Oszczędność miejsca: W przeciwieństwie do tradycyjnej metody siewu w domu, winter sowing nie wymaga wykorzystania miejsca na parapetach ani specjalnych lamp.
- Naturalna selekcja: Rośliny, które przetrwają zimę, są zwykle silniejsze, lepiej ukorzenione i bardziej odporne na warunki pogodowe.
- Minimum uwagi: Przy bardzo małym nakładzie pracy podczas wysiewów i ewentualnym odkrywaniu siewek gdy zrobi się cieplej, ta metoda nie wymaga więcej zaangażowania.
- Dłuższy sezon uprawy: Wiele roślin wysianych zimą zaczyna kiełkować wcześniej, co daje przewagę w długości sezonu wegetacyjnego.